Geltende Erlasse (SMBl. NRW.) mit Stand vom 7.2.2025
Verzeichnis der Staatlichen Anerkennungen von Kurorten, Erholungsorten und Heilbadern Bek. des Ministeriums fur Gesundheit, Soziales, Frauen und Familie v. 28.7.2003 - III 3 – 0332.15 -
Verzeichnis der Staatlichen Anerkennungen von Kurorten, Erholungsorten und Heilbadern Bek. des Ministeriums fur Gesundheit, Soziales, Frauen und Familie v. 28.7.2003 - III 3 – 0332.15 -
Verzeichnis der Staatlichen Anerkennungen von
Kurorten, Erholungsorten und Heilbädern
Bek. des Ministeriums für
Gesundheit, Soziales, Frauen und Familie
v. 28.7.2003 - III 3 – 0332.15 -
In Nordrhein-Westfalen sind folgende Kurorte, Erholungsorte und Heilbäder staatlich anerkannt:
I Im Regierungsbezirk Arnsberg
Lfd. Nr. |
Stadt/Gemeinde |
Stadtteil/Ortsteil |
verliehene Artbezeichnung |
Datum |
MBl. NRW. |
1 |
Winterberg |
Winterberg |
Heilklimatischer Kurort |
06.11.1973 |
1973 S. 2112 |
2 |
Lennestadt |
Saalhausen |
a) Luftkurort b) Kneipp-Kurort |
a) 18.12.1973 b) 24.10.2021 |
a) 1974 S. 45 b) 2021 S. 814 |
3 |
Kirchhundem |
Oberhundem |
a) Luftkurort b) Kurgebietsgrenzen |
a) 23.01.1974 b) 04.02.1982 |
a)1974 S. 218 b) 1982 S. 508 |
4 |
Schmallenberg |
Schmallenberg |
a) Luftkurort b) Kurgebietsgrenzen |
a) 20.08.1974 b) 11.07.2024 |
a) 1974 S. 1315 b) 2024 S. 910 |
5 |
Sundern |
Langscheid |
Luftkurort |
20.08.1974 |
1974 S. 1299 |
6 |
Schmallenberg |
Grafschaft |
a) Luftkurort b) Heilklimatischer Kurort |
a) 23.08.1974 b) 08.03.2002 |
a) 1974 S. 1315 b) 2002 S. 913 |
7 |
Brilon |
Brilon |
Luftkurort |
23.08.1974 |
1974 S. 1299 |
8 |
Schmallenberg |
a) Fredeburg b) Bad Fredeburg c) Bad Fredeburg |
a) Kneipp-Kurort b) Kneipp-Heilbad c) Ort mit Heilstollen-Kurbetrieb |
a) 15.11.1974 b) 28.02.1995 c) 12.01.2011 |
a) 1974 S. 1808 b) --- c) 2011 S. 104 |
9 |
Bad Berleburg |
Bad Berleburg |
Kneipp-Heilbad |
25.11.1974
|
1975 S. 51, geändert am 25.7.2013 (2013 S. 399). |
10 |
Lippstadt |
Bad Waldliesborn |
Heilbad |
13.12.1974 |
1975 S. 18 |
11 |
Bad Sassendorf |
Bad Sassendorf |
a) Heilbad b) Neufestsetzung des Kurgebietes |
a) 24.03.1975 b) 14.03.1997 |
a) 1975 S. 799 b) 1997 S. 766 |
12 |
Erwitte |
Bad Westernkotten |
Heilbad |
25.03.1975 |
1975 S. 799 erw. am 22.10.2002 (2003 S. 353) |
13 |
Olsberg |
Olsberg |
a) Kneipp-Kurort b) Kneipp-Heilbad |
a) 14.04.1975 b) 15.12.2016 |
a) 1975 S. 868 b) 2017 S.4 |
14 |
Eslohe |
Eslohe |
a) Luftkurort b) Erweiterung des
Kurgebietes |
a) 09.01.1976 b) 25.08.2023 |
a) 1976 S. 738 b) 2023 S. 1098 |
15 |
Freudenberg |
Freudenberg |
Luftkurort |
10.09.1979 |
1982 S. 502 |
16 |
Winterberg |
Elkeringhausen/Altastenberg |
Heilklimatischer Kurort |
09.01.1980 |
1980 S. 127 |
17 |
Möhnesee |
Körbecke |
Erholungsort |
12.02.1980 |
1980 S. 1268 |
18 |
Olpe |
Rhode |
Erholungsort |
15.07.1981 |
1982 S. 510 |
19 |
Brilon |
Brilon |
a) Luftkurort b) Kneipp-Kurort c) Kneipp-Heilbad |
a) 31.07.1981 b) 07.07.2000 c) 15.12.2016 |
a) 1982 S. 506 b) 2001 S. 127 c) 2017 S. 2 |
20 |
Eslohe |
Cobbenrode |
a) Erholungsort b) Luftkurort |
22.12.1981 25.08.2023 |
1982 S. 514 2023 S. 1094 |
21 |
Eslohe |
Wenholthausen |
a) Erholungsort b) Luftkurort |
a) 22.12.1981 b) 07.04.2017 |
a) 1982 S. 512 b) 2017 S. 336 |
22 |
Nicht besetzt |
||||
23 |
Warstein |
Hirschberg |
Erholungsort |
13.05.1982 |
1983 S. 2036 |
24 |
Bad Laasphe |
Bad Laasphe |
Kneipp-Heilbad |
14.06.1983 |
1984 S. 25 |
25 |
|
|
|
18.06.1984 |
1984 S. 1718 |
26 |
Nachrodt-Wiblingwerde |
Wiblingwerde |
Erholungsort |
22.08.1984 |
1984 S. 1720 |
27 |
Schmallenberg |
Nordenau |
a) Luftkurort b) Ort mit
Heilstollen-Kurbetrieb |
a) 18.09.1984 b) 12.01.2011 |
a) 1985 S. 38 b) 2011 S. 104 |
28 |
Sundern |
Amecke |
Erholungsort |
01.06.1985 |
1985 S. 1597 |
29 |
Breckerfeld |
Breckerfeld |
Erholungsort |
19.02.1986 |
1987 S. 226 |
30 |
Netphen |
Netpher Land |
Erholungsort |
08.06.1988 |
1989 S. 1018 |
31 |
Sundern |
Allendorf |
Erholungsort |
09.06.1989 |
1990 S. 468 |
32 |
Sundern |
Hellefeld/Altenhellefeld |
Erholungsort |
29.08.1989 |
1990 S. 470 |
33 |
Olsberg |
Assinghausen |
Erholungsort |
26.07.1990 |
1991 S. 172 |
34 |
Winterberg |
Züschen |
a) Erholungsort b) Luftkurort |
a) 25.06.1993 b) 11.11.2003 |
a) 1995 S. 244 b) 2004 S. 708 |
35 |
Bestwig |
Ostwig |
Erholungsort |
07.12.1995 |
1996 S. 771 |
36 |
Bestwig |
Ramsbeck |
Erholungsort |
07.12.1995 |
1996 S. 768 |
37 |
Winterberg |
Höhendörfer |
Luftkurort |
07.02.1996 |
1997 S. 760, Änderung bekanntg. d. Vfg. v. 3.1.2014 (2014 S. 37). |
38 |
Winterberg |
Niedersfeld |
Luftkurort |
18.09.2001 |
2002 S. 328, Änderung bekanntg. d. Vfg. v. 3.1.2014 (2014 S. 33). |
39 |
Nicht besetzt |
Widerruf bekanntgem. d. Vfg. v. 3.1.2014 (2014 S. 41). |
|||
40 |
Hilchenbach |
a) Erholungsort b) Luftkurort |
a) 29.01.2013 b) 20.07.2018 |
a) 2013 S. 214 b) 2018 S. 424 |
|
41 |
Medebach |
|
|
03.12.2014 |
2014 S. 804 |
|
|
|
Luftkurort |
04.11.2024 |
2024 S. 1043 |
42 |
Schmallenberg |
Westfeld, Ohlenbach und Hoher Knochen |
Luftkurort |
02.06.2018 |
2018 S. 367 |
43 |
Herscheid |
|
Erholungsort |
26.11.2021 |
2021 S. 1040 |
44 |
Drolshagen |
|
Erholungsort |
24.11.2022 |
2023 S. 2 |
45 46 47 |
Meschede Arnsberg Hallenberg |
Grevenstein Alt-Arnsberg |
Erholungsort Erholungsort Luftkurort |
25.08.2023 14.10.2024 04.11.2024 |
2023 S. 1091 2024 S. 982 2024 S. 1038 |
II Im Regierungsbezirk Detmold
Lfd. Nr. |
Stadt/Gemeinde |
Stadtteil/Ortsteil |
verliehene Artbezeichnung |
Datum |
MBl. NRW. |
1 |
Stadt Lage |
Hörste |
Luftkurort |
29.01.1973 |
1973 S. 341 |
2 |
Brakel |
|
Luftkurort |
10.09.1974 |
1974 S. 1412 |
3 |
Bad Driburg |
|
a) Heilbad b) Kurgebietsgrenzen |
a) 26.04.1974 b) 16.07.1998 |
a) 1974 S. 800 b) 1998 S. 1328 |
4 |
Bad Lippspringe |
|
a) Heilbad b) Heilklimatischer Kurort c) Festsetzung des |
a) 23.03.1975 b)22.06.1982 c) 20.12.1995 |
a) 1975 S. 799 b) 1983 S. 2038 c) 1996 S. 550 |
5 |
Willebadessen |
|
Luftkurort |
24.03.1975 |
1975 S. 799 |
6 |
Hille |
Rothenuffeln |
a) Erholungsort mit
Kurmittelgebiet |
a) 26.03.1977 b) 22.08.2018 |
a) 1977 S. 377 b) 2018 S. 510 |
7 |
Vlotho |
Valdorf
|
Luftkurort mit Kurmittelgebiet |
18.04.1978 |
1978 S. 1420 |
8 |
Dörentrup |
Schwelentrup |
Erholungsort |
17.10.1978 |
1980 S. 1260 |
9 |
Bünde |
Randringhausen |
Erholungsort mit Kurmittelgebiet |
01.06.1979 |
1980 S. 1262 |
10 |
Rödinghausen |
|
Luftkurort |
14.03.1980 |
1980 S. 504 |
11 |
Schieder-Schwalenberg u. Glashütte |
Schieder |
Kneipp-Kurort |
26.09.1980 |
26.09.1980 |
12 |
Detmold |
Diestelbruch |
Erholungsort |
24.02.1981 |
|
13 |
Preußisch-Oldendorf |
Preußisch-Oldendorf Holzhausen |
a) Luftkurort mit
Kurmittelgebiet b) Luftkurort |
a) 21.05.1981 b) 12.02.2008 |
a) 1985 S. 747 b) 2008 S. 97 |
14 |
Bad Driburg |
Neuenheerse |
Erholungsort |
25.08.1983 |
1984 S. 414 |
15 |
Porta-Westfalica |
Hausberge |
Luftkurort |
22.05.1984 02.03.2018 |
1985 S. 438 2018 S. 157 |
16 |
Stemwede |
Levern |
Erholungsort |
18.09.1984 |
1985 S. 678 |
17 |
Horn-Bad Meinberg |
|
Festsetzung des Kurgebietes |
20.09.1984 |
1985 S. 443 |
18 |
Warburg |
Germete |
Luftkurort |
26.03.1985 |
1985 S. 1580 |
19 |
Bad Salzuflen |
|
Festsetzung des Kurgebietes
Kneipp-Heilbad |
08.06.1985
28.08.2013 04.06.2024 |
1986 S. 211 2013 S. 516 2024 S. 672 |
20 |
Horn-Bad Meinberg |
Holzhausen- Externsteine |
Luftkurort |
12.05.1987 |
1988 S. 844 |
21 |
Detmold |
Berlebeck |
Erholungsort |
02.03.1988 |
1991 S. 269 |
22 |
Detmold |
Hiddesen |
Luftkurort |
18.01.1989 14.02.2020 |
1989 S. 286 2020 S. 153 |
23 |
Preußisch-Oldendorf |
Börninghausen |
Luftkurort |
30.11.1992 |
1993 S. 1283 |
24 |
Petershagen |
Hopfenberg |
a) Luftkurort b) Kurmittelgebiet |
a) 30.06.1993 b) 18.05.2000 |
a) 1994 S. 474 b) 2000 S. 710 |
25 |
Nieheim |
|
a) Luftkurort b) Heilklimatischer |
a) 25.11.1994 b) 12.02.2003 |
a) 1995 S. 636 b) 2003 S. 1608 |
26 |
a) Wünnenberg
b) Bad Wünnenberg |
a) Wünnenberg b) „Bad“ Wünnenberg |
a) Kneipp-Heilbad b) --- |
a) 16.06.1999 b) 14.12.1999 |
a) 1999 S. 974 b) 2000 S. 17 |
27 |
Marienmünster |
Vörden |
Luftkurort |
20.07.1999 |
1999 S. 1258 |
28 |
Brakel |
Bellersen |
Erholungsort |
06.08.1999 |
1999 S. 1258 |
29 |
Brakel |
Gehrden |
Erholungsort |
15.05.2006 |
2006 S. 528 |
30 |
Bad Oeynhausen |
|
Kurgebietsgrenzen |
09.07.2007 |
2007 S. 560 |
31 |
Rietberg |
Rietberg |
Erholungsort |
23.06.2009 |
2009 S. 589 |
32 |
Lügde |
Erholungsort |
20.10.2022 |
2022 S. 894 |
III Im Regierungsbezirk Düsseldorf
Lfd. Nr. |
Stadt/Gemeinde |
Stadtteil/Ortsteil |
verliehene Artbezeichnung |
Datum |
MBl. NRW. |
1 |
Emmerich |
|
Erholungsort |
18.09.1979 |
1980 S. 1264 |
2 |
Xanten |
|
Luftkurort |
02.07.2014 |
2014 S. 522 |
3 |
Nettetal |
Hinsbeck |
Erholungsort |
29.08.1993 |
1994 S. 1160 |
4 |
Leuth |
|
Erholungsort |
29.08.1993 |
1994 S. 1160 |
5 |
Kevelaer |
|
a) Darstellung der
Kurgebietsgrenzen b) Ort mit
Heilquellenkurbetrieb |
07.05.2001 a) 24.06.2024 b) 24.06.2024 |
2001 S. 472 2024 S. 805 2024 S. 805 |
6 |
Schermbeck |
|
a) Feststellung der Erholungsgebietsgrenzen b) Erholungsort |
a) 24.06.2024 b) 24.06.2024 |
a) 2024 S. 808 b) 2024 S. 808 |
IV Im Regierungsbezirk Köln
Lfd. Nr. |
Stadt/Gemeinde |
Stadtteil/Ortsteil |
verliehene Artbezeichnung |
Datum |
MBl. NRW. |
1 |
Aachen |
Monheimsallee u. Burtscheid |
Heilbad |
12.09.1974 |
1974 S. 1430 |
2 |
Heimbach |
Heimbach |
Luftkurort |
12.09.1974 |
1974 S. 1431 |
2a |
Bad Münstereifel |
|
a) Kneipp-Heilbad b) Neufestsetzung des
Kurgebiets |
a) 12.9.1974 b) 22.12.1989 |
a) 1974 S. 1431 b) 1990 S. 1076 |
3 |
Schleiden |
Gemünd |
Kneipp-Kurort |
10.05.1978 |
1978 S. 1422 |
3a |
Nümbrecht |
a) --- b) Nümbrecht |
a) Festsetzung des Kurgebietes b) Heilklimatischer Kurort |
a) 27.07.1978 b) 13.11.1987 |
a) 1978 S. 1424 b) --- |
4 |
Reichshof |
Denklingen |
Erholungsort
|
09.01.1980 |
--- |
5 |
Simmerath |
Einruhr |
Erholungsort
|
29.10.1982 29.10.1982 |
--- |
6 |
Blankenheim |
Blankenheim |
Erholungsort
|
28.10.1983 |
1984 S. 982 |
7 |
Windeck |
Herchen |
Erholungsort
|
10.09.1986 |
--- |
9 |
Dahlem Kronenburg |
|
Erholungsort |
16.06.1989 |
1992 S. 1353 |
11 |
Reichshof |
Eckenhagen |
Heilklimatischer Kurort |
03.05.1991 |
1991 S. 1124 |
12 |
Nettersheim |
Nettersheim |
Erholungsort
|
30.09.1993 |
1995 S. 582 |
13 |
Marmagen |
|
Erholungsort |
30.09.1993 |
1995 S. 582 |
14 |
Monschau |
Monschau |
Luftkurort |
13.03.1996 |
--- |
15 |
Bad Honnef |
Honnef m. |
Erholungsort |
29.05.2000 |
2000 S. 786 |
16 |
Hürtgenwald |
Simonskall |
Erholungsort |
21.03.2002 |
2002 S. 815 |
17 |
Vossenack |
|
Erholungsort |
21.03.2002 |
2002 S. 815 |
18 |
Wassenberg |
|
Luftkurort |
09.12.2024 |
2024 S. 1231 |
V Im Regierungsbezirk Münster
Lfd. Nr. |
Stadt/Gemeinde |
Stadtteil/Ortsteil |
verliehene Artbezeichnung |
Datum |
MBl. NRW. |
1 |
Lienen |
|
Erholungsort |
24.11.1982 |
1983 S. 2044 |
2 |
Tecklenburg |
Brochterbeck |
Erholungsort |
21.10.1986 |
1987 S. 228 |
3 |
Mettingen |
|
Erholungsort |
12.05.1992 |
1992 S. 1256 |
4 |
Billerbeck |
|
Erholungsort |
29.12.1992 |
1993 S. 506 |
5 |
Reken |
|
Erholungsort |
29.05.1999 |
1999 S. 890, |
6 |
Tecklenburg |
|
Kneipp-Kurort |
10.12.1999 |
2000 S. 168 |
7 |
Velen |
|
Luftkurort |
25.04.2003 23.12.2022 |
2003 S. 1430 2023 S. |
8 |
Steinfurt |
|
Erholungsort |
01.12.2009 |
2010 S. 45 |